Czy wszystkie podróże kształcą?

Mówi się, że podróże kształcą. Psycholog Jacek Walkiewicz w swoim występie na TED-x sprzed 12 lat dodaje do tego "tak, ale tylko wykształconych ludzi". Jak więc wykształcić w naszych uczniach umiejętność podróżowania, doświadczania i odkrywania?

Brak danych

Jest poniedziałek po długim majowym weekendzie, klasa 3 szkoły podstawowej, zadajemy typowe pytanie - Jak spędziliście weekend? Wypowiedź, z którą szczególnie w dużych miastach można się często spotykać: "Byłem w hotelu <tutaj często pada nawet bezbłędna nazwa znanej sieci>". Jak to nauczyciele, dopytujemy. A gdzie był ten hotel? W górach, nad morzem, nad jeziorem? Cisza. Brak danych.

Nie można wymagać od samego dziecka, aby na wakacjach w nieznanej okolicy ochoczo wyszło w teren i zaczęło interesować się jej historią. Nie musimy tego także wymagać od rodziców tego dziecka. W końcu nie każda podróż poszerza horyzonty i uczy czegoś nowego o sobie i świecie. Weekend w luksusowym kurorcie, szybki city break czy wyprawa w nieznane - każda forma wyjazdu niesie inne doświadczenia i jest wynikiem jakiejś potrzeby. Jedne rozwijają wrażliwość i otwierają oczy na różnorodność świata, inne pozostawiają jedynie wspomnienie odpoczynku. Pytanie, jak sprawić, aby nasi uczniowie byli ciekawi chociaż tego, gdzie się znaleźli i co ich otacza?

Autentyczność przewodnika

Nauczyciele znają wiele metod rozwijania ciekawości świata u uczniów. Wiele jest też materiałów, które tę ciekawość zaspokajają. Obecnie dzięki technologii możemy w jednej chwili zobaczyć, jak wygląda ulica w Los Angeles, nie ruszając się z klasy. To zaspokoi tylko ciekawość, ale czy zbuduje podejście do tego, czym jest podróżowanie? Czy nauczy, jak pytać o nowe otoczenie? Niezastąpiony w tym przypadku jest nie tylko materiał, ale też przykład osoby, która swoją pasją podróżniczą potrafi zarazić i pokazać nie tylko popularne zabytki, ale także to, że w świecie kryje się tyle samo odpowiedzi co pytań, które można zadać. A każde z nich prowadzi nas do odkrywania czegoś, co nas ciekawi, wciąga, jest źródłem przyjemności i... wiedzy.

Spotkania z podróżnikami, których możemy zaprosić do naszej klasy, są na wagę złota. Taka osoba jest autentyczna i zaraża nie tylko wiedzą, ale i pasją. Uczniowie szybciej "kupią" autentyczność, z jaką człowiek o czymś opowiada, jeżeli wiedzą, że wiążą się z tym emocje i prawdziwe przeżycia. Podobnie jak o swojej dziedzinie opowiada zawodowy lekarz lub pilot.

Nauka w plecaku i Wirtualne Podróże

Jednym z przykładów takich autentycznych pasjonatów jest Sabina Piłat, która wiąże pasję podróżniczą z zawodem nauczyciela, a jej misją jest nauczyć ciekawości świata i radości płynącej z odkrywania tych bliskich i dalszych miejsc. Jej kanał na YouTube “Nauka w plecaku” ma do zaoferowania spory zasób filmów, które oprócz wiedzy niosą właśnie to COŚ - autentyczność podróżnika i umiejętność zadawania pytań o to, co spotykamy na swojej drodze.

Oprócz skorzystania z filmów jest też możliwość zaproszenia Sabiny do siebie do klasy na warsztaty podróżnicze lub online na lekcję prowadzoną dla tysięcy uczniów w ramach bezpłatnego projektu Wirtualne Podróże. To Międzynarodowy Projekt Edukacyjny rekomendowany dla dzieci w klasach 0-5. Biorą w nim udział dzieci nie tylko z terenu Polski, ale też uczniowie szkół polonijnych z Europy i świata oraz rodzice z dziećmi w edukacji domowej.

Oprócz oczywistych korzyści takich jak rozwój wiedzy o świecie, kreatywności, skupienia, otwartości i akceptacji, w ramach projektu realizowane są Podstawowe kierunki realizacji polityki oświatowej na rok szkolny 2025/26. W ramach projektu do wykonania są 3 wciągające zadania obowiązkowe oraz 4 dodatkowe do wyboru z wielu ciekawych pomysłów, np. wymiana pocztówkowa między szkołami, czy lekcje w terenie.

W czterech poprzednich edycjach projektu udział wzięło ponad 35 tysięcy uczniów i uczennic! Projekt szczyci się honorowym patronatem Marszałka województwa mazowieckiego oraz Prezydenta miasta stołecznego Warszawy. Piąta edycja projektu rusza już w październiku 2025, a żeby do niej dołączyć, wymagane jest tylko przesłanie zgłoszenia. Wszystko znajdziecie na stronie https://naukawplecaku.pl/wirtualne-podroze/.

Rola nauczycieli i rodziców

Nie wszystkie podróże kształcą, bo prawdziwie podróżować trzeba umieć. A tego, jak każdej umiejętności, trzeba się nauczyć. Każda z podróży może stać się inspiracją do odkrywania, pod warunkiem że towarzyszy im ciekawość i otwartość. Rolą nauczycieli i rodziców jest nie tylko przekazanie wiedzy, ale przede wszystkim pokazanie, że podróżowanie to proces zadawania pytań, dostrzegania szczegółów i czerpania radości z poznawania, czyli wyposażenia w narzędzia. Wtedy nawet najkrótszy wyjazd czy wirtualna wyprawa może stać się lekcją, która zostaje z dzieckiem na całe życie.

Menu